Bank işlerini programmirlemek
Kär: ykdysatçy
Şu kär häsiýetnamasy Türkmenistanyň orta hünar okuw mekdeplerinde “Bank işlerini programmirlemek” hünäri boyunça taýýarlanylýan hünarmenlere bildirilýän esasy talaplary kesgitleyär.
Kär häsiýetnamasy hünärmenleri taýýarlamagyň meýilnamasyny işläp düzmek, taýýarlanylmaly hünärmenleriň sanyny çaklamak, olaryň düzümini delillendirmek, orta hünär okuw mekdebinde okuw-terbiýeçilik işlerini guramak, okuwyny tamamlan uçurymlaryň işlemeli ýerlerine ugradylyşyny, işe ýerleşdirilişini üpjün etmek we olaryň ýerine ýetirýän wezipeleriniň hünärlerine laýykdygyny seljermek üçin ulanylmalydyr.
Hünärmeniň wezipesi
Hünarmen bank ulgamynda ýerine ýetirilýän amallaryň programmalary bilen işlemek we ylmy-barlag işlerini orta hünar okuw mekdebinde alan hünarine laýyklykda amala aşyrmak üçin taýýarlanylýar.
Hünärmen ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda, bank we maliye ulgamlarynda, paýdarlar jemgyýetlerinde, onümçilik we hyzmat ediş kärhanalarynda, hojalyk birlikleriniň sanawynda orta hünar bilimli hünarmenlere niýetlenen wezipelerde işläp biler.
Hünärmene bildirilýän umumy talaplar
Hünärmen ýokary hünär taýýarlykly, medeniýetli we salyhatly, halkyň bähbidini arap bilýän, Watanyna, halkyna, Hormatly Prezidentine wepaly. Berkarar dowletiň Bagtyýarlyk dowrüniň talaplaryna, syýasatyna dogry düşinýän we olary gyşarnyksyz durmuşa geçirmäge çalyşýan şahs bolmalydyr.
Hünärmen köpçüligiň gownüni tapmagy, ona yolbaşçylyk etmegi, işgärleri agzybirlik, maksada okgunlylyk, watansoyüjilik ruhunda terbiýelemegi, nazary bilimini, tejribelik endiklerini yzygiderli we uznüksiz kämilleşdirmegi, öz ugrundan toplanan ylmy maglumatlary işine ýeterlikli ulanmagy, zähmeti ylmy esasdaguramagy başarmakdyr
Hünärmen oniimçilige taýarlykly, hünärini kämil ele alan, oz bilimini, gozyetimini hemişe giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga çalyşýan, köpçülik bilen agzybir işlemegi başarýan şahs bolmalydyr.
Hünärmen şu aşakdakylary bilmelidir:
- Türkmenistanyň Konstitusiýasyny we degişli kadalaşdyryjy hukuk namalaryny;
- Mikro we makroykdysady seljermäni geçirmegi;
- Dolandyryşda yüze çykyan ykdysady meselelere düşünmegi, seljermegi we olary çözmek üçin umumy ykdysady nazarýetiniň esaslaryny;
- Hasaplaşyk işlerini, düypli maya goýum işlerini maliyeleşdirmegiň ýörelgelerini;
- Bank ulgamynyn işleriniň howpsuzlygyny üpjün etmekligi;
- Umumy bank ulgamy bilen baglanyşykly dersleri, ýagny Türkmenistanyň durmuş-ykdysady osüşiniň döwlet kadalaşdyrylyşy, bank maglumatlarynyň awtomatlaşdyrylan ulgamy, bank maglumatlarynyň binýady we maglumatlar toplumy, bank işi we banklar, bank amallary, programmirlemegiň esaslary, maliýe hasabatynyň halkara standartlary, kiber howpsuzlyk, operasion ulgamlar we programma üpjünçiligi;
- Ykdysady taýdan esaslandyrylan hojalyk we guramaçylyk çözgütlerini işläp taýarlamagy we kabul etmegi;
- Ykdysadyyetiň pudaklarynda we kärhanalarda onümçiligiň guralyşy, dolandyrylyşy hem-de onümçiligi ykdysady-matematiki taydan modelleşdirmek bilen baglanyşykly meseleleri çözmegiň nazaryýet we amaly esaslaryna degişli ýörite dersleri;
- Kompýuter tehnologiýasynyň we halkara işewürliginiň, hojalyk hukugynyň, zahmeti guramagyň hem-de daşky gurşawy goramagyň esaslaryny.
Hünärmen şu aşakdakylary başarmalydyr:
- Bank maglumatlarynyň seljermesi esasynda meyilnama boyunça degişli çözgütleri tapmagy;
- Pul-karz dolanyşygynyň, süyşürintgiler işiniň maglumatlary boyunça seljeriş işlerini geçmegi;
- Maglumatlary we hasabatlary takyk we öz wagtynda ýerine yetirmegi;
- Banklarda onümçiligiň ösüşiniň maliye-ykdysady we tehniki- ykdysady gorkezijilerini seljermegi;
- Önümçiligiň tebigy we maddy serişdelerini tygşytly hem-de netijeli peydalanmagyn çärelerini işläp duzmegi;
- Taslamalary dolandyrmagy we maýa goyumlaryň tehniki- ykdysady esaslandyrmalaryny taýýarlamagy hem-de olara baha bermegi;
- Dolandyryş işinde onumçiligi osdülrmegiň meýilnamasyny işläp duzmegi, hojalyk çözgütlerini taýýarlamagy, olaryň ýerine yetirilişini guramagy;
- Bankyň daşary ykdysady işiniň netijeliligini kesgitlemegi;
- Bankyň balansynyň düzülişini doly özlezdirmegi
- Bankyň passiw amallaryna baha bermegi we aktiw amallarynyň netijeliligini gazanmagy;
- Banklaryň arasyndaky habary, internet we beýleki aragatnaşykda töleg ulgamlaryny öwrenip bank tejribesinde giňden ulanmagy;
Kär häsiýetnamasynyň ähli şertlerini şu hünär boýunça hünärmenleri taýýarlaýan orta hünär okuw mekdebi hem-de dolandyryjy guramalar gyşarnyksyz ýerine ýetirmelidir. Häsiýetnama hünärmenleri taýýarlaýan bilim edaralarynyň, hünärmeniň hünär derejesini ýokarlandyrýan edaralaryň okuw meýilnamasyny düzmekde esasnama we iş ýazgysy bolup hyzmat etmelidir.
Kär häsiýetnamasyna ylmyň we tehnikanyň gazananlaryna esaslanan üýtgetmeler we goşmaçalar diňe Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň hem-de Türkmenistanyň Merkezi bankynyň ylalaşmagy esasynda girizilip bilner.
